Nhà Mạc (Mạc Đăng Dung, 1527 – 1592 Ở Thăng Long, Kéo Dài Đến 1677 Ở Cao Bằng): Triều Đại Cải Cách, Biến Động Và Di Sản Độc Đáo Của Lịch Sử Việt Nam

09/05/2025 Văn Hóa Dân Tộc Chưa có bình luận nào

Tổng Quan Về Nhà Mạc

Nhà Mạc do Mạc Đăng Dung sáng lập vào năm 1527 sau khi lật đổ triều Nhà Lê Sơ. Mạc Đăng Dung chính thức lên ngôi Hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Việt, với kinh đô ban đầu tại Thăng Long. Tuy nhiên, ngay sau khi thành lập, Nhà Mạc đã vấp phải sự phản kháng của các trung thần nhà Lê, dẫn đến cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều kéo dài (giữa Nhà Mạc ở phía Bắc và nhà Lê trung hưng ở phía Nam). Nhà Mạc chính thức bị đánh bật khỏi Thăng Long vào năm 1592, nhưng tàn dư của triều đại này vẫn tiếp tục giữ vững một vùng tự trị ở Cao Bằng dưới sự bảo hộ (và kiểm soát) của nhà Minh và sau này là nhà Thanh (Trung Quốc) cho đến tận năm 1677.

Mặc dù trong sử sách chính thống của các triều đại sau, Nhà Mạc thường bị xem là “ngụy triều” do cách lên ngôi (cướp ngôi nhà Lê), nhưng không thể phủ nhận những dấu ấn mà Nhà Mạc đã để lại. Triều đại này đã thực hiện một số cải cách về hành chính, phát triển kinh tế, đặc biệt là có những đóng góp đáng kể cho văn hóa, khoa học và nghệ thuật. Thời kỳ Nhà Mạc cũng là giai đoạn thử thách bản lĩnh và khả năng thích nghi của dân tộc Việt Nam qua gần 150 năm tồn tại trong bối cảnh nội chiến và sự can thiệp của ngoại bang.

Bối Cảnh Lịch Sử Dẫn Đến Sự Ra Đời Của Nhà Mạc

Sự xuất hiện của Nhà Mạc là kết quả của sự suy yếu của triều đại cũ và sự vươn lên của một cá nhân xuất chúng.

Điều Kiện Dẫn Đến Sự Ra Đời Của Nhà Mạc

Triều đại mới được thành lập trong bối cảnh khủng hoảng của triều đại cũ.

Suy Yếu Nghiêm Trọng Cuối Triều Nhà Lê Sơ

Sau thời kỳ thịnh trị dưới triều Lê Thánh Tông (Nhà Lê Sơ), các vị vua cuối triều Lê Sơ dần trở nên yếu kém, không đủ năng lực điều hành đất nước. Triều đình phân hóa sâu sắc thành các phe phái, quyền thần thao túng, nạn tham nhũng, bè phái hoành hành. Cùng với đó là các cuộc nổi loạn của nông dân và các thế lực địa phương bùng phát ở nhiều nơi, khiến xã hội bất ổn, lòng dân ly tán. Tình trạng này tạo điều kiện cho một cá nhân có thực lực quân sự và tham vọng chính trị vươn lên nắm giữ quyền lực.

Sự Trỗi Dậy Của Mạc Đăng Dung

Mạc Đăng Dung (sinh năm 1483, mất năm 1541) xuất thân từ tầng lớp bình dân ở vùng đất thuộc tỉnh Hải Dương ngày nay. Nhờ tài năng võ nghệ, trí tuệ vượt trội và bản lĩnh hơn người, ông đã từng bước thăng tiến trong quân đội và triều đình Lê Sơ, từ một chức võ quan nhỏ đến chức Đại tướng quân, rồi Thái sư, nắm giữ quyền lực thực tế trong tay. Mạc Đăng Dung đã lợi dụng tình hình triều đình Lê Sơ suy yếu để dẹp loạn, củng cố quân đội và từng bước kiểm soát triều đình. Năm 1527, ông phế truất vị vua cuối cùng của Nhà Lê Sơ là Lê Cung Hoàng và tự xưng Hoàng đế, chính thức lập nên triều đại Nhà Mạc, chấm dứt hơn 100 năm thống trị của Nhà Lê Sơ.

Nhân Vật Trung Tâm Của Nhà Mạc

Những nhân vật chính của Nhà Mạc và đối thủ của họ.

Mạc Đăng Dung (Mạc Thái Tổ, 1483 – 1541)

Mạc Đăng Dung là người sáng lập và là kiến tạo nền tảng ban đầu cho triều đại Nhà Mạc. Ông là người có tài năng quân sự, chính trị và bản lĩnh. Tuy nhiên, cách ông lên ngôi (cướp ngôi) đã tạo ra sự phản kháng mạnh mẽ và là nguyên nhân chính dẫn đến cuộc nội chiến kéo dài.

Các Vua Mạc Kế Tục

Sau Mạc Đăng Dung, các vị vua Mạc kế tục như Mạc Đăng Doanh, Mạc Phúc Hải, Mạc Mậu Hợp… đã tiếp tục duy trì quyền lực, đối phó với sự tấn công liên tục của nhà Lê trung hưng và các thế lực địa phương khác. Giai đoạn cuối của Nhà Mạc ở Thăng Long (đặc biệt dưới triều Mạc Mậu Hợp) lại rơi vào tình trạng suy yếu tương tự như cuối Nhà Lê Sơ.

Các Lãnh Đạo Của Nhà Lê Trung Hưng

Đối thủ lớn nhất và kéo dài nhất của Nhà Mạc là nhà Lê trung hưng. Các lãnh đạo của phong trào phục Lê bao gồm: Nguyễn Kim, Trịnh Kiểm (người đặt nền móng cho thế lực họ Trịnh nắm quyền), và Trịnh Tùng (người đã đánh bại Nhà Mạc ở Thăng Long).

Nhà Minh – Nhà Thanh (Trung Quốc)

Các triều đại phong kiến Trung Quốc, đặc biệt là nhà Minh (thời kỳ đầu của Nhà Mạc) và nhà Thanh (thời kỳ Nhà Mạc ở Cao Bằng), đóng vai trò vừa là mối đe dọa tiềm tàng, vừa là thế lực bảo hộ và can thiệp sâu vào nội tình Đại Việt, ảnh hưởng lớn đến sự tồn tại của Nhà Mạc, đặc biệt là ở Cao Bằng.

Điều Kiện Dẫn Đến Biến Động Lịch Sử

Sự ra đời của Nhà Mạc trực tiếp dẫn đến giai đoạn nội chiến Nam – Bắc triều.

Khủng Hoảng Quyền Lực Cuối Triều Lê Sơ

Tình trạng suy yếu, phân hóa, quan lại thao túng, và sự nổi dậy của các thế lực địa phương cuối triều Lê Sơ đã tạo ra khoảng trống quyền lực và sự bất mãn trong xã hội. Mạc Đăng Dung đã khéo léo tận dụng thời cơ này để tập hợp lực lượng và kiểm soát triều đình.

Sự Kiện Mạc Đăng Dung Lên Ngôi (1527)

Việc Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê và tự xưng đế vào năm 1527 là một sự kiện gây chấn động. Mặc dù Nhà Mạc ngay sau khi thành lập đã tổ chức lại bộ máy chính quyền và cố gắng củng cố quyền lực, nhưng hành động “cướp ngôi” này đã vấp phải sự phản kháng quyết liệt của các quan lại trung thành với Nhà Lê Sơ cũ, đặc biệt là ở các vùng phía Nam (như Thanh Hóa). Sự kiện này là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều kéo dài gần 60 năm.

Diễn Biến Chính: Thời Kỳ Phân Tranh Nam – Bắc Triều Và Nhà Mạc Ở Cao Bằng

Lịch sử Nhà Mạc gắn liền với giai đoạn chiến tranh và sự tồn tại ở hai địa bàn khác nhau.

Lãnh Đạo Và Cải Cách Chiến Lược Của Nhà Mạc (Trong Bối Cảnh Chiến Tranh)

Dù trong chiến tranh, Nhà Mạc vẫn cố gắng thực hiện cải cách và phát triển.

Cải Cách Hành Chính, Quân Sự Nhằm Tăng Cường Hiệu Lực Quản Lý

Nhà Mạc đã cố gắng tổ chức lại bộ máy quan lại, đề bạt nhiều người tài năng, kể cả những người không xuất thân từ tầng lớp quý tộc truyền thống. Họ chú trọng củng cố quân đội, xây dựng hệ thống thành lũy phòng thủ (đặc biệt ở khu vực quanh Thăng Long) và tăng cường huấn luyện để đối phó với nhà Lê trung hưng.

Cải Cách Kinh Tế, Tài Chính Để Duy Trì Chiến Tranh Và Ổn Định Xã Hội

Trong bối cảnh chiến tranh liên miên, Nhà Mạc vẫn cố gắng khuyến khích sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương mại để phục vụ nhu cầu chiến tranh và duy trì ổn định xã hội ở vùng kiểm soát. Họ ban hành tiền tệ mới và điều chỉnh chính sách thuế để tăng nguồn thu cho triều đình.

Phát Triển Văn Hóa, Giáo Dục, Khoa Học Nổi Bật

Dù trong chiến tranh, Nhà Mạc lại đạt được những thành tựu đáng kể về văn hóa, giáo dục, khoa học. Họ tiếp tục mở các khoa thi, trọng dụng nhân tài thông qua con đường khoa cử, không phân biệt xuất thân. Giáo dục được khuyến khích. Văn học, nghệ thuật, sử học (bộ “Đại Việt sử ký toàn thư” được bổ sung dưới triều Mạc), y học, thiên văn, toán học, kỹ thuật in ấn đều có sự phát triển.

Đối Ngoại Mềm Dẻo Để Giữ Vững Chủ Quyền Và Tồn Tại

Nhà Mạc đã thực hiện chính sách đối ngoại mềm dẻo với nhà Minh để tránh bị xâm lược. Năm 1540, Mạc Đăng Dung đã chấp nhận sang tận cửa ải Nam Quan, dâng biểu xin hàng và chịu làm chư hầu của nhà Minh để đổi lấy hòa bình và sự công nhận (dù chỉ một phần) của triều đại mình. Chính sách này giúp Nhà Mạc giữ được quyền lực ở miền Bắc trong khi nhà Lê trung hưng kiểm soát miền Nam, dẫn đến cục diện Nam – Bắc triều.

Các Sự Kiện Và Bước Ngoặt Lịch Sử Quan Trọng Của Nhà Mạc

Lịch sử Nhà Mạc được đánh dấu bởi cuộc nội chiến kéo dài và sự tồn tại đặc biệt ở Cao Bằng.

Chiến Tranh Nam – Bắc Triều (1533 – 1592)

Năm 1533, các trung thần của nhà Lê, đứng đầu là Nguyễn Kim, đã lập một người con cháu nhà Lê lên làm vua ở Thanh Hóa, bắt đầu cuộc chiến tranh kéo dài chống lại Nhà Mạc (kiểm soát miền Bắc). Cuộc chiến giữa nhà Mạc và nhà Lê trung hưng (về sau do họ Trịnh thao túng quyền lực) kéo dài gần 60 năm, gây ra nhiều tổn thất về người và của cho đất nước. Hai bên liên tục giao tranh, đất đai, thành trì nhiều lần đổi chủ.

Nhà Mạc Ở Cao Bằng (1592 – 1677)

Năm 1592, quân Lê – Trịnh đã đánh bại Nhà Mạc ở Thăng Long, chấm dứt sự tồn tại chính thức của triều đại này tại kinh đô. Tuy nhiên, tàn dư của Nhà Mạc do Mạc Kính Cung và con cháu lãnh đạo đã rút lên vùng Cao Bằng. Nhờ sự bảo hộ của nhà Minh và sau này là nhà Thanh, họ Mạc duy trì được vùng tự trị ở Cao Bằng trong gần 85 năm nữa. Họ tiếp tục xưng vương, tổ chức chính quyền, mở khoa thi và phát triển văn hóa, giáo dục riêng trong vùng kiểm soát. Đến năm 1677, nhà Thanh chấm dứt bảo hộ, quân Lê – Trịnh tiến lên đánh chiếm Cao Bằng, nhà Mạc chính thức sụp đổ hoàn toàn.

Các Cải Cách Nổi Bật Của Nhà Mạc

Mở rộng khoa cử và trọng dụng nhân tài: Nhà Mạc tiếp tục phát triển giáo dục Nho học và các khoa thi, trọng dụng nhân tài thông qua khoa cử, không phân biệt xuất thân, tạo cơ hội cho nhiều trí thức, võ quan không thuộc tầng lớp quý tộc truyền thống có cơ hội thăng tiến.
Phát triển mỹ thuật, kiến trúc: Thời Mạc là giai đoạn nở rộ của mỹ thuật, kiến trúc, đặc biệt là kiến trúc đình làng, với nhiều công trình có giá trị đến ngày nay. Điêu khắc thời Mạc mang đậm tính dân gian, sống động.
Phát triển thương mại và phục hồi sản xuất: Nhà Mạc cố gắng khôi phục và phát triển kinh tế sau chiến tranh, khuyến khích sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp và đặc biệt là mở rộng thương mại với Trung Quốc.

Ý Nghĩa Lịch Sử Và Di Sản Của Nhà Mạc

Nhà Mạc, dù gây nhiều tranh luận, có ý nghĩa lịch sử và di sản văn hóa độc đáo.

Ý Nghĩa Chính Trị, Xã Hội

Nhà Mạc là biểu tượng cho một giai đoạn chuyển đổi và thách thức của xã hội phong kiến Việt Nam.

Biểu Tượng Cho Sự Thích Nghi Và Bản Lĩnh Dân Tộc Trong Thời Kỳ Biến Động

Sự tồn tại kéo dài gần 150 năm của Nhà Mạc, đặc biệt là khả năng thích nghi và tồn tại trong bối cảnh nội chiến, sự can thiệp của ngoại bang và cả ở vùng đất Cao Bằng xa xôi, là minh chứng cho bản lĩnh và sự thích nghi của người Việt Nam trong thời kỳ đầy biến động.

Khởi Đầu Thời Kỳ Phân Tranh Nam – Bắc Triều

Việc Nhà Mạc lên ngôi và sự phản kháng của nhà Lê trung hưng đã trực tiếp dẫn đến cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều, mở đầu cho giai đoạn phân tranh kéo dài trong lịch sử Việt Nam, ảnh hưởng sâu sắc đến chính trị và xã hội.

Đóng Góp Vào Cải Cách Hành Chính, Trọng Dụng Nhân Tài

Mặc dù trong chiến tranh, Nhà Mạc vẫn cố gắng cải cách bộ máy nhà nước và mở rộng cơ hội cho các tầng lớp ngoài quý tộc truyền thống thông qua con đường khoa cử, góp phần tạo sự đa dạng và nâng cao chất lượng đội ngũ quan lại.

Ý Nghĩa Văn Hóa, Tinh Thần

Di sản văn hóa của Nhà Mạc mang đậm tính dân gian.

Giai Đoạn Phát Triển Đáng Kể Của Văn Hóa, Nghệ Thuật, Khoa Học

Bất chấp chiến tranh, thời Mạc là giai đoạn có sự phát triển đáng chú ý về văn hóa, nghệ thuật (đặc biệt là kiến trúc, mỹ thuật dân gian), khoa học (y học, thiên văn, toán học, in ấn), và giáo dục.

Di Sản Kiến Trúc, Mỹ Thuật Độc Đáo

Nhiều công trình kiến trúc (đình làng, chùa) và các tác phẩm điêu khắc (tượng, bia đá) thời Mạc còn tồn tại đến ngày nay, mang đậm phong cách dân gian, sống động và khác biệt với thời kỳ trước đó.

Bài Học Về Sự Quan Trọng Của Đoàn Kết Và Lòng Dân

Sự thất bại của Nhà Mạc ở Thăng Long và cuộc chiến kéo dài là bài học sâu sắc về nguy cơ chia rẽ nội bộ và tầm quan trọng của việc quy tụ lòng dân, đoàn kết toàn dân để xây dựng và bảo vệ quốc gia.

Những Bài Học Lịch Sử Từ Nhà Mạc

Lịch sử Nhà Mạc mang đến nhiều bài học kinh nghiệm.

Cải Cách Cần Phải Được Sự Đồng Thuận Của Lòng Dân

Bài học từ Nhà Mạc là việc cải cách, dù mang tính tiến bộ, nếu không nhận được sự đồng thuận của đại đa số nhân dân và vấp phải sự phản kháng mạnh mẽ từ các thế lực cũ, sẽ khó thành công và có thể dẫn đến bất ổn.

Nguy Cơ Của Sự Chia Rẽ Và Cát Cứ

Cuộc chiến Nam – Bắc triều và sự tồn tại của Nhà Mạc ở Cao Bằng là minh chứng cho thấy nguy cơ khôn lường khi đất nước bị chia rẽ và sự cần thiết phải duy trì sự thống nhất, đoàn kết nội bộ.

Khả Năng Thích Nghi Và Tồn Tại Của Người Việt Trong Hoàn Cảnh Khó Khăn

Sự tồn tại của Nhà Mạc trong bối cảnh chiến tranh và ở địa bàn Cao Bằng cũng thể hiện khả năng thích nghi, bản lĩnh và sức sống của người Việt trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn.

Trang Văn Hóa Dân Tộc và vanhoadantoc.com thường xuyên truyền thông và giáo dục về Nhà Mạc như một phần không thể thiếu trong quá trình dân tộc Việt Nam trải qua các giai đoạn lịch sử, từ đó rút ra những bài học quý báu.

Di Tích, Lễ Hội Và Công Tác Bảo Tồn Di Sản Của Nhà Mạc

Di sản vật chất và phi vật chất liên quan đến Nhà Mạc vẫn được bảo tồn và phát huy giá trị, giúp hậu thế hiểu rõ hơn về triều đại này.

Di Tích Lịch Sử Tiêu Biểu

Nhiều địa điểm và công trình gắn liền với Nhà Mạc còn tồn tại đến ngày nay.

Thành Nhà Mạc (Cao Bằng)

Thành Nhà Mạc tại Cao Bằng là trung tâm quyền lực cuối cùng của Nhà Mạc. Đây là di tích lịch sử quan trọng, minh chứng cho giai đoạn tồn tại đặc biệt của triều đại này.

Các Công Trình Kiến Trúc, Nghệ Thuật Tiêu Biểu Thời Mạc

Nhiều công trình kiến trúc (đình làng như đình Tây Đằng, đình Chu Quyến; chùa như chùa Bút Tháp, chùa Dâu, chùa Keo), các tác phẩm điêu khắc (tượng, bia đá), tranh vẽ, và sách in thời Mạc còn tồn tại, thể hiện sự phát triển của văn hóa, nghệ thuật thời kỳ này.

Bia Tiến Sĩ Văn Miếu (Hà Nội) Thời Mạc

Các bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám dưới triều Nhà Mạc là minh chứng cho sự tiếp tục phát triển của giáo dục và khoa cử, cũng như việc trọng dụng nhân tài của triều đại này.

Lễ Hội, Truyền Thống Văn Hóa

Tinh thần của thời kỳ Nhà Mạc được thể hiện qua các lễ hội và sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

Lễ Hội Thành Nhà Mạc (Cao Bằng)

Lễ hội tại Thành Nhà Mạc (Cao Bằng) là dịp để tưởng niệm các vua Mạc và tái hiện lại các truyền thuyết, sự kiện lịch sử, văn hóa gắn liền với triều đại này.

Lễ Hội Các Di Tích Kiến Trúc Thời Mạc

Các lễ hội tại các chùa, đình làng có kiến trúc thời Mạc cũng là dịp để tôn vinh và giới thiệu những giá trị văn hóa, nghệ thuật đặc sắc của triều đại này.

Nghệ Thuật Dân Gian

Những câu chuyện về Nhà Mạc, Mạc Đăng Dung, cùng các sự kiện lịch sử, văn hóa thời kỳ này đã đi vào các loại hình nghệ thuật dân gian, được lưu truyền trong dân gian.

Công Tác Giáo Dục, Bảo Tồn Và Phát Huy Giá Trị Di Sản

Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản của Nhà Mạc là rất quan trọng.

Tăng Cường Giáo Dục Di Sản Lịch Sử

Việc đưa nội dung về Nhà Mạc, các cải cách, bối cảnh Nam – Bắc triều và di sản văn hóa của triều đại này vào chương trình giáo dục một cách khách quan, khoa học, giúp thế hệ trẻ hiểu sâu sắc về một giai đoạn lịch sử phức tạp và rút ra những bài học kinh nghiệm.

Bảo Tồn Và Phát Triển Các Di Tích

Các cấp chính quyền và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ trong công tác bảo vệ, tu bổ, tôn tạo, nghiên cứu và quảng bá các di tích lịch sử, văn hóa liên quan đến Nhà Mạc, đặc biệt là Thành Nhà Mạc (Cao Bằng) và các công trình kiến trúc, nghệ thuật tiêu biểu thời Mạc ở các địa phương.

Đẩy Mạnh Truyền Thông Và Nghiên Cứu

Các cơ quan truyền thông, nhà khoa học và tổ chức văn hóa như Văn Hóa Dân Tộc cần đẩy mạnh giới thiệu, truyền thông rộng rãi về giá trị lịch sử và di sản của Nhà Mạc, tổ chức các hội thảo khoa học để làm rõ hơn các khía cạnh lịch sử, văn hóa, xã hội của triều đại này, góp phần nâng cao nhận thức và lòng tự hào dân tộc (qua di sản văn hóa) và rút ra bài học từ thời kỳ phân tranh.

Kết Luận

Nhà Mạc (1527 – 1592 tại Thăng Long, kéo dài đến 1677 tại Cao Bằng), dưới sự sáng lập của Mạc Đăng Dung, là một triều đại đầy biến động, cải cách và cũng đầy tranh luận trong lịch sử Việt Nam. Dù tồn tại trong bối cảnh phân tranh kéo dài với nhà Lê trung hưng và sự can thiệp của ngoại bang, Nhà Mạc vẫn để lại dấu ấn đáng kể về cải cách hành chính, phát triển kinh tế và đặc biệt là sự phát triển rực rỡ của văn hóa, nghệ thuật, khoa học. Lịch sử Nhà Mạc mang đến nhiều bài học sâu sắc về quyền lực, chính trị, sự thích nghi, và đặc biệt là bài học về nguy cơ chia rẽ nội bộ. Việc nghiên cứu, bảo tồn và giáo dục về Nhà Mạc là trách nhiệm chung, góp phần giúp thế hệ sau hiểu đầy đủ, khách quan về một giai đoạn lịch sử phức tạp, từ đó xây dựng lòng tự hào về di sản văn hóa dân tộc và rút ra những bài học quý báu để xây dựng và bảo vệ đất nước Việt Nam hiện đại.

Câu Hỏi Thường Gặp Về Nhà Mạc

Dưới đây là giải đáp cho một số câu hỏi thường gặp về Nhà Mạc.

Vì sao Nhà Mạc được coi là triều đại gây nhiều tranh luận trong lịch sử Việt Nam?

Nhà Mạc gây nhiều tranh luận chủ yếu là do cách Mạc Đăng Dung lên ngôi (phế truất và cướp ngôi nhà Lê), dẫn đến việc triều đại này thường bị xem là “ngụy triều” trong sử sách chính thống của các triều đại sau. Tuy nhiên, Nhà Mạc cũng có những đóng góp và cải cách đáng kể, tạo nên một bức tranh lịch sử phức tạp và đa chiều.

Vai trò của Mạc Đăng Dung trong sự ra đời và tồn tại của Nhà Mạc là gì?

Mạc Đăng Dung là người sáng lập ra Nhà Mạc. Ông từ một võ quan bình dân vươn lên nắm giữ quyền lực tối cao trong bối cảnh Nhà Lê Sơ suy yếu. Ông đã thực hiện nhiều cải cách nhằm củng cố chính quyền và phát triển đất nước. Dù cách lên ngôi gây tranh cãi, ông là người đặt nền móng cho triều đại tồn tại trong gần 150 năm (bao gồm cả giai đoạn ở Cao Bằng).

Thời kỳ Nhà Mạc tồn tại trong bao lâu và ở những địa bàn nào?

Nhà Mạc chính thức tồn tại từ năm 1527. Triều đại này kiểm soát kinh đô Thăng Long đến năm 1592 (kéo dài 65 năm). Sau khi mất Thăng Long, tàn dư Nhà Mạc tiếp tục tồn tại như một thế lực tự trị ở vùng Cao Bằng cho đến năm 1677 (kéo dài thêm 85 năm). Tổng cộng, Nhà Mạc tồn tại trên các địa bàn khác nhau trong khoảng 150 năm.

Nhà Mạc đã thực hiện những cải cách tiêu biểu nào?

Nhà Mạc thực hiện nhiều cải cách, tiêu biểu là: cải cách hành chính (tổ chức lại bộ máy, trọng dụng nhân tài không phân biệt xuất thân), phát triển kinh tế (khuyến khích sản xuất, thương mại, ban hành tiền tệ mới), đẩy mạnh giáo dục, khoa cử (mở rộng khoa thi), phát triển văn hóa, nghệ thuật (đặc biệt là kiến trúc đình làng, mỹ thuật dân gian), biên soạn sử học, phát triển khoa học (y học, thiên văn, toán học).

Có thể tham quan những di tích tiêu biểu nào liên quan đến Nhà Mạc tại Việt Nam?

Du khách có thể tham quan Thành Nhà Mạc tại tỉnh Cao Bằng – kinh đô cuối cùng của triều đại này. Nhiều công trình kiến trúc, nghệ thuật từ thời Mạc còn tồn tại ở các tỉnh phía Bắc như chùa Bút Tháp, chùa Dâu (Bắc Ninh), chùa Keo (Thái Bình), đình Tây Đằng (Hà Nội), đình Chu Quyến (Hà Nội), cùng các bia đá, tượng Phật, tranh vẽ thời Mạc tại các bảo tàng và di tích khác.